Het is een misverstand om te denken dat MS een spierziekte is. MS kan wel verlamming van spieren tot gevolg hebben, maar het is een aandoening van het centrale zenuwstelsel. De naam Multiple Sclerose verwijst dan ook naar de hersenen: Multiple betekent veelvuldig en Sclerose betekent verharding. In de witte stof van de hersenen bevinden zich meerdere sclerotische haarden. Sclerotische haarden bestaan uit littekenweefsel, ontstaan doordat het beschermende omhulsel van de zenuwbanen stelselmatig wordt afgebroken.

Algemene omschrijving

MS is een aandoening van het centrale zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. Axonen zijn uitlopers van zenuwcellen. MS treedt op wanneer de beschermde isolatielaag die de axonen in de hersenen en het ruggenmerg omhult, beschadigd raakt, aangetast wordt of afbreekt. Dit omhulsel, dat bekend staat als ‘myeline’, fungeert als isolatiemateriaal. Het zorgt er voor dat de zenuwprikkels, de boodschappen van en naar de verschillende lichaamsdelen, ononderbroken worden doorgestuurd.

Wanneer het myeline aangetast is of kapot gaat, zijn de zenuwen niet meer (goed) geïsoleerd. Er kan ‘kortsluiting’ ontstaan voordat de zenuwprikkels hun bestemming bereiken. Dit degeneratieproces wordt ‘demyelinisatie’ genoemd. Weefsels in het gebied raken ontstoken. Bij ernstige demyelinisatie wordt langs de beschadigde delen van de axonen littekenweefsel (bekend als ‘plaques’) gevormd.

De ernst en symptonen

De plaats, het aantal en de grootte van de plaques bepalen het soort, de ernst en de duur van de symptomen. Zonder een goede isolatie en bescherming door de myeline zal er langs de zenuw kortsluiting optreden van de elektrische impulsen uit de hersenen. Axonen en zenuwcellen (neuronen) kunnen zo beschadigd raken. Informatie naar de verschillende lichaamsdelen komt daardoor vertraagd, onduidelijk of zelfs helemaal niet aan. Uit onderzoek is gebleken dat bij MS-patiënten niet alleen de myeline beschadigd is, maar ook de zenuwen zelf zijn aangetast.

Het onderdeel van het centrale zenuwstelsel dat door de demyelinisatie wordt aangetast, bepaalt welk symptoom optreedt. De symptomen van MS worden veroorzaakt door onderbreking van de communicatie tussen de hersenen en de andere delen van het lichaam. Hoewel een patiënt zich in uitstekende lichamelijke conditie kan bevinden, gaat het vermogen om te functioneren verloren omdat de signalen van de hersenen hun doelorgaan niet bereiken.

Het verlies van myeline kan dus leiden tot verstoring van boodschappen. Dat wil niet zeggen dat te voorspellen valt welke symptomen iemand met MS krijgt. Een van de zaken die het leven met MS onzeker maken, is juist het feit dat het verloop van de ziekte moeilijk voorspelbaar is. De symptomen verschillen per individu. Ze kunnen tijdelijk van aard zijn en zich alleen voordoen tijdens een exacerbatie, terwijl anderen dezelfde symptomen gedurende langere tijd ervaren. Een exacerbatie is een MS-aanval waardoor de symptomen verergeren. Dit wordt ook wel een opflakkering, schub of relaps genoemd.